Հայաստանի սփիւռքի նախարար Հրանուշ Յակոբեան լիբանանահայ մշակութային, կրթական կեդրոններ իր այցելութիւններու մէջ ներգրաւեց նաեւ գաղութի լրատուամիջոցները՝ կարեւոր նկատելով չորրորդ իշխանութեան դերը ինչպէս համայնքի կեանքի, այնպէս ալ Հայաստան-սփիւռք առնչութիւններու զարգացման մէջ: «Ազդակ» այցելելով՝ նախարարը ծանօթացաւ խմբագրութեան աշխատանքներուն, եղաւ «Փիւնիկ» նորաբաց սրահին մէջ:
Հրանուշ Յակոբեանին հետ «Ազդակ» ունեցաւ զրոյց մը:
«Ազդակ».- Տիկին Յակոբեան, ի՞նչ զգացողութիւն ունիք այս օրերուն:
Հրանուշ Յակոբեան.- Զգացողութիւնս հրաշալի է, քանի որ Լիբանան գալով՝ ինծի կը թուի եկած եմ իմ երկրորդ հայրենիք, որովհետեւ ամէնուր հայկական շունչ է, հայկական ոգի, դպրոցներ, կրթական, մշակութային, համազգային կեդրոններ, նոյնիսկ համալսարան... Այն ջերմութիւնը, ոգեւորութիւնը, որ կայ համայնքի մէջ, միայն ուժ կու տայ հետագայ աշխատանքները աւելի լաւ կազմակերպելու:
Իսկ ամենակարեւոր նպատակը, որ ունեմ այս օրերի պէտք է հասկնամ, թէ ի՛նչ հարցադրումներ կան այս համայնքի անուանի գործիչների կողմէ հայոց երկրի, պետութեան առջեւ, որ կարելի ըլլայ խնդիրները լուծել՝ աւելի սերտացնելու համար հայրենիք-սփիւռք կապը: Լիբանանեան համայնքը ե՛ւ իր գոյութեամբ, ե՛ւ իր աշխուժութեամբ մեծ ներուժ ունի, եւ այդ ուժը պէտք է ճիշդ օգտագործենք: Միաժամանակ պէտք է խոստովանենք, որ աշխարհի տարբեր երկրների մէջ մեր գաղթօճախների կազմակերպման գլխաւոր դերակատարները նաեւ լիբանանահայերն են, որոնք այստեղ կարծես կը կրթուեն, այստեղ կը դաստիարակուեն, այստեղ հայկական շունչ եւ ոգի կը ստանան եւ կը դառնան մեր լաւագոյն «դեսպանները» աշխարհի մէջ, հայկական կեանքի կազմակերպիչները:
«Ա».- Որեւէ արդիւնք կևունենա՞յ ձեր այցը, նախարարութեան ապագայ ծրագրերի մէջ կը ներառուե՞ն լիբանանեան պայմանաւորուածութիւնները:
Հ. Յ.- Մենք այստեղ համատեղ քննարկեցինք «Հայ ինքնութեան որակների պահպանումը խառը ամուսնութիւնների պարագային» եւ «Արեւմտահայերէնի ուսուցման վիճակը սփիւռքի մէջ խորագրերով համաժողովների կազմակերպման աշխատանքները: Ինչպէս նաեւ Շահան Գանտահարեանի հետ քննարկեցինք, թէ ինչպէս կազմակերպենք Զանգուածային լրատուամիջոցներու համահայկական համաժողովը, որը կը կարծեմ շատ կարեւոր է, ինչպէս հայրենիքի եւ սփիւռքի լուրերը միմեանց փոխանցելու, հայրենի եւ սփիւռքեան լրատուամիջոցներու ներկայացուցիչները իրար ծանօթացնելու առումով, այնպէս ալ՝ քարոզչական արշաւ սկսելու Հայաստանի հեղինակութեան, Հայաստանի իրականութիւնը ներկայացնելու եւ մեր հակառակորդների հակահայկական քարոզչութեան դէմ պայքարելու համար:
«Ա».- Ե՞րբ է նախատեսուած լրատուամիջոցներու համաժողովը:
Հ. Յ.- Այս տարի տեղի կ'ունենայ «Մէկ ազգ, մէկ մշակոյթ» փառատօնը, եւ մենք այդ փառատօնի ծիրին մէջ կը կազմակերպենք մի քանի համաժողովներ, որոնցից ես գլխաւորները եւ կարեւորները կը նկատեմ արեւմտահայերէնի եւ զանգուածային լրատուամիջոցների համաժողովը:
ԶԼՄ-ների համաժողովը տեղի 'ունենայ 11-16 հոկտեմբերին, բացումը կը լինի Արցախում, որպէսզի աշխարհի տարբեր երկրների մէջ գործող հայկական լրատուամիջոցների ներկայացուցիչները գնան, յայտնուեն Լեռնային Ղարաբաղի մէջ, եւ մենք աշխարհին ներկայանանք մեր երկրորդ հանրապետութեան գոյութեամբ եւ նրա խնդիրները ներկայացնենք՝ ինչպէս հարկն է :
«Ա».- Տարբեր համաժողովներու ընթացքին արդէն խօսուած է համահայկական մէկ լրատուամիջոց ստեղծելու մասին, կա՞յ նման բան, իրակա՞ն է նման լրատուամիջոցի ստեղծումը:
Հ. Յ.- Դուք գիտէք, որ լրատուութիւնը այսօր պետական չէ, այլ հանրային է կամ անձնական: Ի ուրախութիւն մեզ՝ այսօր երեք հեռուստաընկերութիւններ՝ «Հ1»-ը, «Արմենիա», «Շանթ»-ը ունեն արդէն համահայկական նշանակութիւն: Կը կարծեմ՝ գնալով աւելի կþընդլայնուի այս ցանցը. Սակայն պետութիւնը՝ ինք նման համահայկական լրատուամիջոց չի պահեր, այլ կ'օգնէ, կ'ոգեւորէ, ծրագրեր կը դնէ, համահայկական խնդիրներ կ'առաջադրէ... Մեր խնդիրն է, որ նախարարութիւնը այս հեռուստաընկերութիւնների հետ կարողանայ ծրագրեր իրականացնել:
«Ա».- Ձեր կազմակերպած համաժողովները չե՞ն խանգարեր Հայաստան-սփիւռք համաժողովներու ընթացքին ընդունուած որոշումներուն:
Հ. Յ.- Մենք այլեւս Հայաստան-սփիւռք համաժողովներ պիտի չանենք, քանի որ երեք համաժողովների արդիւնքները ուսումնասիրելով՝ հասկցանք, որ միայն քննադատութիւններ հնչում են այդ համաժողովների համար, եւ մենք էլ նոյն կարծիքին ենք, որովհետեւ տարբեր մասնագիտութիւնների տէր մարդոց պէտք չէ համատեղ բերել լցնել մի տեղ եւ չգիտնալ ի՛նչ քննարկել: Իսկ եթէ նոյն մասնագիտութեան տէր մարդիկ կը հաւաքուեն, նրանք միմեանց թէ՛ ըսելիք, թէ՛ իրարու հետ անելիք ունեն: Հետեւաբար վերջին մէկ տարուայ փորձը ցոյց տուած է, որ մասնագիտական համաժողովները արդէն կեանքի ուղեգիր ստացած են, եւ մենք պէտք է ա՛յս ուղղութեամբ զարգացնենք մեր աշխատանքները: Մասնագիտական համաժողովները կ'օգնեն նաեւ ոչ միայն սփիւռքը հայրենիքի հետ կապելու, այլ՝ սփիւռքը սփիւռքի հետ կապելու, եւ երկրորդ, մէկը միւսին կարծես աշխատանք կը տայ, գործ կը յանձնարարէ: Այսօր արդէն հայ ճարտարապետները սկսած են միասին աշխատել , կարեւոր չէ՝ որ երկրում են՝ Լիբանան, Ֆրանսա կամ մէկ այլ երկիր: Նաեւ հայ ճարտարապետները, հայ սրտաբանները սկսած են միասին աշխատել: Շատ կարեւոր համահայկական ցանցեր կը ստեղծուեն այս ձեւով:
«Ա».- Այսինքն դուք վստահ էք, որ եթէ համաժողովները չըլլային, այդ համագործակցութի՞ւնն ալ չէր ըլլար:
Հ. Յ.- Համաժողովները նախ առիթ եւ միջոց են, որպէսզի մարդիկ միմեանց ճանաչեն, միմեանց հնարաւորութիւնների, կարողութիւնների, գիտելիքներին տեղեակ ըլլան եւ, դրանից ելնելով, միմեանց հետ գործ սկսեն: Օրինակ, մի իրաւաբան չի կարող շրջել աշխարհի բոլոր երկրներով, որպէսզի ծանօթանայ իր գործընկերներին: Իսկ եթէ մէկ անգամ նրանք հաւաքուեն հայրենիքում, արդէն ակնյայտօրէն կը դառնան ընկերներ, բարեկամներ եւ կը հասկանան՝ ի՛նչ կարող են անել:
«Ա» -Տիկին Յակոբեան, ձեր պաշտօնավարութեան ընթացքին արդէն կրցա՞ծ էք լաւ ճանչնալ սփիւռքը:
Հ. Յ.- Ես կարծում եմ՝ սփիւռքը էնքան բարդ, էնքան տարողունակ հասկացութիւն է, որ զայն ճանչնալը էդքան էլ հեշտ բան չէ: Պէտք է ուսումնասիրել, սովորել. մարդ ամէն օր պէտք է սովորի, սովորելիք մի բան անպայման կայ, եւ վայ այն մարդուն, որ կարծում է, թէ ինք ամէն ինչ գիտի: Իսկ սփիւռքը բազմաշերտ , բազմաբովանդակ, բազմախորք, բազմալեզու բազմակրօն մի երեւոյթ է, որ սխալ է ասել, թէ դու ամէն ինչ գիտես էդ մասին:
«Ա».- Մենք սփիւռքագէտներ ունե՞նք:
Հ. Յ- Մենք սփիւռքագէտներ, ցաւօք սրտի, Հայաստանում չենք ունեցել եւ չունենք: Բայց նախարարութեան նախաձեռնութեամբ արդէն Երեւանի պետական համալսարանի մէջ բացուած է սփիւռքագիտութեան ամպիոն եւ այնտեղ արդէն մագիստրոսի կոչում ունեցող 12 մասնագէտ պատրաստում ենք, բուն սփիւռքագէտներ, որ նոր մասնագիտացում մըն է մեզ համար: Այսինքն մենք շուտով կ'ունենաք սփիւռքագէտներ, որոնց աշխատանքը կարեւոր է ամբողջ աշխարհի հայութեան համար:
«Ա».- Իսկ եթէ չկայ սփիւռքագէտ, ո՞վ զիրենք կը պատրաստէ:
Հ. Յ.- Այնուամենայնիւ, ըստ ուղղութիւններու, կարելի է պատրաստել: Ունենք գրաբարի, արեւմտահայերէնի, պատմութեան, սփիւռքի հայ գաղթօճախների պատմութեան մասնագէտներ, որոնք պէտք է փորձեն իրենց մասնագիտութիւնները խտացուած ձեւով ներառել մէկ մասնագիտացման մէջ եւ ինչ-որ ձեւով կþունենաք սփիւռքագէտներ: Նաեւ այդ բաժնի մէջ դասախօսութիւններ կարդալու համար արդէն մասնագէտներ հրաւիրած ենք դրսից, այդ կարգին եւ՝ Լիբանանէն:
Հարցազրոյցը վարեց՝ ԱՆՈՒՇ ԹՐՈՒԱՆՑ
