Հետզհետէ լափալիսեան ճշմարտութեան կը վերածուի այն, որ հրապարկային քննարկումները անշրջանցելի նախապայման են քննական մտածողութիւն զարգացնելու համար։ Իրօք, միտքերու բախումն է, այլակարծութեան հանգիստ դրսեւորումը, առողջ բազմակարծիքութիւնը եւ այս բոլորին համար օդի պէս անհրաժեշտ հանդուրժողականութեան մթնոլորտի տարածումը, որոնք կրնան բարենպաստ ենթահող ձեւաւորել քննական մտածողութեան կայացման աշխատանքին։
Քաղաքացիական առողջ հասարակարգի հաստատման աշխատանքներուն մեկնակէտը քաղաքացիներուն բարձր տեղեկացուածութիւնն է։ Տուեալ պետութեան քաղաքացիները պէտք է նախ իմանան իրենց եւ երկրին վերաբերող տարբեր ոլորտներու վերաբերող գործընթացներուն մասին։ Փակ հասարակարգերը իրենց դրութեամբ եւ աշխատելու համակարգերով արդէն իսկ խոչընդոտած կ՛ըլլան ժողովրդավարացման աշխատանքները եւ ի սկզբանէ ձախողութեան մատնած՝ քաղաքացիական հասարակարգի ձեւաւորումը։
Նիւթը համընդգրկուն է եւ անոր զուտ տեսաբանական բաժինը կրնայ վերածուիլ երկար յօդուածաշարքի։ Գանք մեր ածուին եւ փորձենք լուսարձակի տակ առնել հրապարակային քննարկումի ճամբով մեր հաւաքականութեան իրազեկուածութեան նշաձօղը բարձրացնելու անհրաժեշտութիւնը, կեդրոնանալով մասնակի նիւթի մը վրայ։
Բազմակողմանի է այն մտահոգութիւնը, որ այս գաղութը, որ տասնամեակներ շարունակ մնացած է համասփիւռքեան եւ համահայկական խնդիրներու հետապնդման կարեւորագոյն կեդրոններէն մէկը, այսօր չի ցուցաբերեր ակնկալուած հետաքրքրութիւն համայն հայութիւնը յուզող հարցերուն նկատմամբ։ Ըստ էութեան եւ տարողութեան այսօր ճակատագրորոշ գործընթացներէ կ՛անցնին հայկական թղթածրարներու բովանդակած առաջնային թեմաները, որոնց դիմաց համեմատական լռութիւն եւ կրաւորականութիւն կը շարունակէ պահել մեր գաղութի հասարակական մտածողութիւնը. այլ խօսքով չի ցուցաբերեր այն հաւաքական գերզգայնութիւնը, զոր մեր գաղութը էր երբեմն արտայայտած էր դէպքերուն առընթեր բազկերակային համընթացութեամբ եւ համակշռոյթով։
Պատճառներու պեղումը կը քանդէ կ՛անցնի այս սիւնակին ճշդած չափի ցանկապատերը եւ հասկնալիօրէն կը տարածուի որոշ ժամանակի ու անոր յառաջացուցած բարոյահոգեբանական պայմաններուն վրայ։ Հիմա, գործնական իմաստով ընդգծուած մտահոգութիւնը պէտք է ընկալել իբրեւ այս հարցերը լոյսին բերելու կոչուած հրապարակային քննարկումներու պահանջ։ Հարցը չի վերաբերիր այս կամ կուսակցութեան կամ կազմակերպութեան։ Գաղութը, իր ամբողջութեամբ ազդուած է այն գործօններէն, որոնք իջեցուցած են առաջադրուած հարցերու նկատմամբ մեր տեղեկացուածութեան, իրազեկուածութեան եւ առնչակցութեան նշաձօղերը։ Երեւոյթներն ու իրականութիւնները մեր բոլորին՝ իբրեւ կուսակցութիւններ, հասարակական-երիտասարդական կազմակերպութիւններ, յարանուանութիւններ թէ միութիւններ, առաջնային համախնդիրներուն վերածելու անհրաժեշտութիւնն ու պահանջը եթէ սուր կերպով կը դրուին, ապա համագաղութային մակարդակի վրայ հրապարակային քննարկումի գաղափարը պէտք է գործնական դրսեւորումներ գտնէ։
Մամուլը, իր կարգին եթէ ճիգեր ցոյց կու տայ, նաեւ բացթողումներ արձանագրած է։ Ի վերջոյ մամուլը հանրային կարծիք ձեւաւորելու հիմնական գործիք է։ Եւ եթէ ակնկալուած կարծիքը չէ ձեւաւորուած, այդ գործիքը լիարժէք չէ բանած կը նշանակէ։ Այս հաստատումէն դուրս չ՛իյնար անշուշտ նաեւ մեր թերթը։
Իր չափին եւ տարողութեան մէջ, մեր մամուլը նախաձեռնութիւն առած է հրապարակային քննարկումներ ծաւալելու։ Եթէ տպագիր տարբերակին մէջ առաջադրուած համակողմանի քննարկումները չեն իրականացած կարելի է տարտամ ձեւով ըսել, որ ելեկտրոնային տարբերակին վրայ «Ազդակ պլոկ»ը, յատկապէս որոշ նիւթերու պարագային աշխուժութիւն կը ցուցաբերէ։ Խմբագրութիւնը նկատած է, որ ամէն անգամ հայոց լեզուի վերաբերող նամականի մը կամ տեսակէտ մը հրապարակային քննարկումի ենթակայ կը դառնայ, արագ կշռոյթով կը բազմանան կարծիք յայտնողները, բանավիճողները։ Մինչ, քիչ են անոնք, որոնք ազգային-քաղաքական հիմնախանդիրներու հրամցուած տեսակէտներուն առնչութեամբ իրենց մտածողութիւնը կ՛ուզեն հրապարակայնացնել։ Մեր գաղութը տակաւ պէտք է որդեգրէ եւ կիրարկէ հարցերու քննարկման հրապարակայնացման մշակոյթը։
Այս իրողութիւնն է, որուն վրայ պէտք է կեդրոնացնել լուսարձակները։ Մտածելու համար, թէ ճիշդ ի՞նչ են այն պատճառները, որոնք այս հարցերուն նկատմամբ լռութեան մատնած են մեր գաղութի մտաւորականութենէն շատերը։ Այս գաղութը ունի հսկայ կարողականութիւն համասփիւռքեան եւ համահայկական գործընթացներուն ոչ թէ հետեւելու, այլ նաեւ անոնցմէ ոմանք հունաւորելու նոյնիսկ։ Այդպէս եղած է ժամանակին։ Այդ ներուժը, եթէ նոյնիսկ նախկինը չէ, ապա վերայայտնուելու, վերակազմակերպուելու, վերամիաւորուելու եւ այդպիսով հայկական գործընթացներուն վրայ ազդելու հնարաւորութիւնները կրնայ վերստեղեծլ։ Նախ՝ հրապարակային առողջ եւ կառուցողական քննարկումներու ճամբով։
«Ա.»
Knahadeli e AZTAGi nakhatzernoutyoune. Gedrelik shad yergar jampa me ga, minchev gareli ella hasnil vorosh "hrabaragaynoutyan". Medavoragannerou, deghagan gam hamaspyurkyan, nouynisg hayasdanyan, masnagtzoutyoune garevor e, inchbes arten ge sheshdevi vere.
ReplyDeleteGarachargem vor AZTAG yergkhosoutyan medne vijoghneroun hed, gam nevazakouyne iren oughghvadz hartzoumneroun yev kennatadoutyounneroun badaskhanelou chap garoghaganoutyoun yev aznevoutyoun tzouytz da, sekhale entounelou chap artar ella.
Aylabes, Aztag-in oughghvadz khoskere, kennatadoutyounnere, incbes gesenk, "badin oughghvadz" gellan ou anbadaskhan ge menan. Yev aysbisov yergkhosoutyan meshagouyt chi zarkanar, our menatz herabargayin kennargman ashkhadank!
Arayjem hachoghoutyoun!
Hovhannes
Baron Hovhannes,
ReplyDeleteGardzek te midk panin chek hasgtsadz. Khmpakraganin mech sheshde g trvi azkayin-kaghakagan himnakhntirneroun shourch, blog-i masnagitsnere tsoutsaperadz andarperoutyan vra.. Azkayin-kaghakagan nuteroun masin, blog-i masnagitsnere gardzek eselik chounin. Minch ter, our vor oughakragan skhal m pakhadz ella, lezvagan sekhal m yeghadz ella, masnagitsnere badrasd en voreve meg ajan knnatadoutyoun enelou.Nouynbes touk, teyev chem kider inch hankamankov, antsamp gzpaghik voch miyayn aztagin, nayev masnagitsneroun skhalnere prnelov yev srpakrelov.
Antsnink...
Orinag m dam.. houlis 31-i "mod oren aztag arabic.com" hotvadzin dag yeghadz en 39 megnapanoutyounner, vorontsme voch mege g veraperi nutin. Skhal mi hasgnak, chem eser knnargoume bedk ella miyayn nutin shourch. Payts, ayt kroutyan dag yeghadz "irarantsoume" avelort e. Artiok masnagitsneren mege pan m esadz e araperenov aztag hrabaragelou masin? ella tragan gam jekhdagan.. Artiok mege lrchoren knnargadz e araperenov aztag hrabaragelou araveloutyounnere yev anbadehoutyounnere?.. voch.. vorovhedev blog-in masnagitsnere g pavararvin miyayn ajan knnatadoutyounner enelov..
Veri khmpakragane, anoughagioren oughvadz e ayt nouyn antseroun, nerarial tsezi.. payts g desnek? khmpakragane gse "blog-in masnagitsnere azkayin-kaghakagan hartseroun hanteb andarper en".. minch touk g pavararvik meghatrov aztage vorovhedev iren oughvadz hartsoumneroun yev kennatadoutyounneroun chi badaskhaner, pokhanag hasdadelou vor as blog-in masnagitsnere irabes andarper en azkayin himnakhntirneroun hanteb..
Baron Hovhannes, yes tem chem vor Aztagi khmpakroutyoune masnagits tarna hrabaragayin knnargoumneroun. Payts yete Aztage blog-in vra yeghadz amen meg ajan knnatadoutyan yev andeghi hartsoumin bidi badaskhane, oraterti ashkhadanknern ou hradaragoutyoune getsnelou masin bedk e mdadze..
Inchbes gseyi, hsdag e te as khmpakragane voronts oughvadz e.. payts hasgtsogh gouzes, voch te miyayn knnatadelou sirouyn knnatadogh..
Gartatsek "ԹՈՒՐՔԻԱ ԵՒ ՍՓԻՒՌՔ. ՆՈՐ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑՆԵՐ, ՆՈՐ ՀՐԱՄԱՅԱԿԱՆՆԵՐ" , "ՄԵՐ ՄԱՄՈՒԼԸ՝ ՃԳՆԱԺԱՄԻ ՊԱՀԵՐՈՒՆ" , "ՄԻԵՒՆՈՅՆ ՀԱՄԱՊԱՏԿԵՐԻՆ ՄԷՋ ՊԱՀԵԼ ՈՐՈՇՈՒՄԻ ԱԶԱՏՈՒԹԻՒՆԸ" , yev ayl azkayin-kaghakagan hartserou veraperogh hotvadzner, our shad pan ga esvelik..
Ayn houysov vor aroghch knnargoumnerou djampov "g desnvink" ayt hotvadzneroun dag, arayjem tsedesoutyoun.
- Սանահին -
Baron Sanahin,
ReplyDeletearachin ankame che, vor ampoghchadiroutyoun hodogh dogher ge gartam tzezme. Tejpakhdapar! Gyanki mech, joghovertavaroutyan hed kordz ounetzogh ougheghneroun hamar manavant, koyoutyoun ouni azadoutyoun gochvadz pan me. OV OUR vor ouze, hon ge kre IR kennatadoutyoune, ir ouzadz tzevov. Yete AZTAG hamatzayn che kervadz tzevin yev povantagoutyan, gerna hanel zanonk, ayt tzer "ajan" kotchadz megnapynoutyounnere. Ays al AZTAGin azadoutyounn e. Yes ge gardzem vor AZTAGin hamar ajan chen arjadz anonk, voch te arten hanadz bidi ellar.
AZTAG-in eradze negadoum men e, te hayotz lezvin veraperogh negadoum me shad antratartzi garjanana.
Yete martig chen ardahaydevir kaghakagan, azkayin yev chem-kider-ayl inch-inch garevor hartzerou, tereves ounin irentz badjarnere. Bedk e ayt masin medadzel (asor al gagnarge veri keroutyoune, hasgetzoghin hamar anshoushd...) yev voch te esel, vor sekhal e, lav che vor anonk ayt hartzeroun chen antratarnar. Amen pan ouni ir badjare yev badjarnere bedk che menk hasdadenk, ayl pendrenk, sireli baron Sanahin.
Yete touk hayerenin lav chek dirabeder, kidagitz gam ankidagitz sekhalner ounik (tereves al hayeren lezvi ousoutzich ek, amen meghkis...patzaroutyoun chek gazmer!), bedk e aveli oushatroutyamp, pedzakhentroutyamp modenak lezvin ou anor ganonneroun. Ays gernar ellal "taseren" mege, ayt tzer "ajan" gochadz kennatadoutyantz, hasgetzoghin hamar, vor kide ir sekhale entounil yev inkzink i hargin serpakrel.
Hachoghoutyoun,
Hovhannes
ays inch medadzealgerb e, yeghpayr? Tereves yes miayn keraganoutyamp gam lezvov hedakerkervadz em? Tereves leyvakidoutyan ousanogh em yev miayn ayt hartzin masin ge krem. Bayman e vor amen mart, amen nyuti masin eselik ounena?
ReplyDeleteRaffi A.
Sireli baron Sanahin,
ReplyDeletetsezi hamar, esd yerevouytin, hayeren lezoun ajan e, vor anor masin yeghadz aysdeghi kennargoumnere ajanoutyounner en.
AMOT TSEZI!
Hampig
Pan me mortza, harkeli baron Sanahin!
ReplyDeleteInch hankamanki masin ge khosik vere? Hankamank bedk e anbayman mege ounena, vor hayereni sekhal kordzadzoutyan hamar tzayne partzratzene?
Ov gouze ella, hankamanavor gam arantz hankamanki, yete hayerene sekhal ge kordzadze, voch meg hankamanki masin khoselou iravounk ouni. Ays al im goghmes!
Hovhannes
Թերթիս 12 օգոստոս, 2009 թիւին մէջ լոյս տեսած սոյն նամակը՝ անմիջականօրէն առնչուած ըլլալով այս նիւթիւն, կը հրատարակենք նաեւ հոս, քննարկման համար։
ReplyDeleteԱՐՁԱԳԱՆԳ
ՈՐՆ Է ՓՆՏՌՈՒԱԾԸ՝ ՔՆՆԱՐԿՈ՞ՒՄ, ԹԷ՞ ԼՌՈՒԹԻՒՆ
Շաբաթ, 8 օգոստոս 2009 թուակիր «Ազդակ»ի թիւին առաջին էջով կարդացի «Հրապարակային քննարկում» խորագիրով ակնարկը։ Նախ կþուզեմ գնահատել «Ազդակ»ի խմբագրութեան կեցուածքը, որ ինքնաքննադատութեան ճամբով կþարծարծէ գաղութիս մէջ սպիանալու աստիճանին հասնող վէրք մը։ Վէրք մը, որ յառաջացած է տարիներու ընթացքին, կամայ թէ ակամայ պատճառներով։ Պատճառները բազմաթիւ են։
Համայնատարած յուսահատութիւն մը սփռուած է ամէն կողմ։ Փոփոխութիւն յառաջացնելը գրեթէ դարձած է անկարելի։ Մարդիկ կառչած կը մնան նոյնիսկ իրենց հնամաշ գաղափարներուն։ Կորսուած է հայու դիմագիծի արիութիւնը՝ ինքնուրոյն կարծիք արտայայտելու համարձակութիւնը։ Փոփոխութեան ձգտում ունեցող անձը կþորակուի այլ կերպ, կþըսուի, թէ գանգատող է, հարց յարուցող է, շատախօս է, յաւակնոտ է։ Սակայն ճշմարտութիւնը այն է, որ բոլորին կողմէ սիրելի տարր ըլլալու համար պէտք է միշտ համաձայն ըլլաս մեծամասնութեան կարծիքին։ Պէտք չէ փոխուին նոյնիսկ գոյութիւն ունեցող թերութիւնները։ Սուրճի գաւաթներու շուրջ, սալոններու մէջ կարելի է խօսիլ եւ մթնոլորտ ստեղծել, սակայն երբ առիթը կը ներկայանայ, բոլորն ալ կը մոռնան իրենց իսկ ստեղծած բամբասանքի նիւթերը եւ կը նախընտրեն լռել։ Երանի նման անձեր յաճախ որդեգրեն լռելու արուեստը։
Ապատեղեկատուութիւնը նոյնպէս հիմնական գործօններէն մէկն է։ Մեր լրատուական մարզին մէջ կը զգացուի բացակայութիւնը վերլուծական յօդուածներու։ Ժողովուրդին պէտք է հրամցնել զանազան թեր ու դէմ կարծիքներ, որպէսզի կարելի ըլլայ կողմնորոշուիլ, ինչպէս որ «Ազդակ պլոկ»ի ծրագիրը մասամբ կը կատարէ, նոյնպէս կարելի է տպագիր մամուլով ներկայացնել կարգ մը կարծիքներ՝ իրենց իւրայատուկ սիւնակով, կարծիքներ, որոնք արդէն լոյս կը տեսնեն «Ազդակ պլոկ»ին մէջ։
Այս մթնոլորտին մէջ դժուար թէ կարելի ըլլայ պատրաստել ինքնուրոյն մտածողութեան տէր անհատներ, որոնք անշահախնդիր կերպով ի վիճակի ըլլան քննարկել ներազգային, քաղաքական, մշակութային, ընկերային եւ շատ մը այլ նիւթեր, որոնք երբեք չեն պակսիր մեր շուրջ։
Սակայն, ոչ թէ հասած է, այլ անցած է ժամանակը թօթափելու այս երեւոյթը։ Կը յաջողի ան, որ յամառօրէն կը շարունակէ իր ուղին եւ իր համոզումները կþարտայայտէ առանց որեւէ կաշկանդումներու ու բարդոյթներու։
ՍԵՐԺ ԳԱԼՈՒՍՏԵԱՆ
Yeghpayr, esadzners tser ouzadzin bes mi patsadrek. Amen mart ir hedakrkroutyounnere ouni. Djisht anor hamar al aztagi nutere yev echere aylazan en (meg-meg tvelou bedk chounim).
ReplyDeleteYes voch meg tsevov agnargoutyoun eri hayeren lezvin hanteb andarper mnalou, anor pokharen azkayin-kaghakagan himnahartserov zpaghelou masin. Yergouknal garevor en, yergoukn al anpajaneli masnignern en mer koyadevman.
Ouremn yerp hayeren lezvin goghkin, lourch azkayin-kaghakagan hartseroun masin voch vok gantratarna, gam voch vok eselik g kdne, ayt mege mdahokich g tarna...
Mus goghme, hayeren lezvin hedakrkroutyoun tsoutsaperoghe, ayo, togh masnagtsi knnargoumin, payts esadznere himnavorvadz togh ellan, kordznagan togh ellan, shinich togh ellan. Megnapanoutyounnere shad en ayt hayereni lezvagan skhalnerou hotvadzneroun dag. Yeghpayr, yerp skhal e, bedk e srpakrel, payts voch te arite shahakordzel ach tsakh tsekhartsagoumner enelou...
Hedo, gardzek hayasdantsin tser teshnamin e. Yerp g khosik ir masin, gardzek tourkin masin g khosik. Ayo, hayasdantsin shad skhalner ouni. Skhalner, voronk nayev mer vra... mer ashkhadankin, mer chankeroun, mer garoutsadzin, mer arevmdahayerenin, mer kaghoutin vra gazten. Voronk bedk srpakrel... tarmanel. Payts hon krvadzneroun mech vokh ga, adeloutyoun ga... Khmpakraganin esadze ayt e, azkayin himanakhntirner gan. Pokhanag aysbisi adeloutyoun gam vokh tsoutsaperelou, ayt himnakhntrineroun masin gardzik ardahaydetsek, knnargoumner erek. Ouzvadze ayt e...
Hedo, amen ankam vor gardzik haydnem, mechdegh mi iynak eselou, vor g portsem gor tser azadoutyoune gashgantel... vor amen mart azad e... vor... vor... vor... yeghpayr, inchbes vor touk tser ouzadze krele, tser ouzadzin bes tsekhartsagoumner enele, "khoski azadoutyoun" g hamarek, nouynbes yes azad em tser voreve meg esadzin anhamatsayn kdnvelou, yev desaged bashdbanelou. Hedevapar, yerp touk tser desagednere gardayadek, sbasetsek vor ourishner tsezi hagagardzik ellan, yev kone portsetsek entounil ayt mege.
Verchin ngadoghoutyoun m. Oriort Sanahine yev voch` Baron Sanahine. Kidem, tser dghamartou negh midkere chen emprner blog-in vra ikagan seri badganogh zeroutsagits m ounenalou havanaganoutyoune.
- Սանահին -
Lav vor gentounik, Hayasdantziin sekhalnere, oriort Sanahin. Yete chentouneik, arten bidi chekerei.
ReplyDeleteDesek, Hayasdani bedoutyan, Spyurki nakhararoutyan yev enthanrabes hayasdantzi kaghakatzineroun masin khoselou hamar bedk e hadoug parabashar kordzadzel. Yes minchev hima ter chem kedadz ayt parabashare, vor harmarer anontz gadaradzneroun. Angeghdz khntrank me ounim Tzezi: Peranes panal mi dak...
Vercheres AZTAGi echeroun debvetzan Hayasdantzinerou inch-inch serigayoutyounneroun antratartzogh, shad meghm, degar medadzvadz ou bagas geshrevadz herabaragakragan hotvadzner. Kachalereli e, bedk e sharounagel.
Spyurkahaye "gtan gov" che, havasare havasar hay e. Portzetzek patzadrel ays mege Hayasdantzii me, vor angeghdzoren pan me entounelou hadganishe ounena. Ayt hadganishe bidi chi kednek, aysinken imasd chouni patzadroutyoune. Im gardzikes e ays yev shad ourakh bidi ellam voch te hagarage leselov, ayl gentani pasder desnelov hagaragin arenchoutyamp.
Tarmanoume ays hartzeroun deghi gounena, yerp martig herabaragav khosin ays paneroun masin, yev inchbes verevi hotvadze, Serj Kalousdianin esdorakroutyamp ge telatre, voch te sourdji seghanneroun shourch (teyev, sireli Serj, ayt seghanneroun shouch voch te metnolord ge sdeghdzevi, ayl...chesem inch...), ayl partzratzayn, herabaragav.
Menk hayasdantziin bedk chounink, ange hay ellale sorrvelou hamar!
Asiga voch vokhi, voch al adeloutyan hed gab ouni. Tourkeroun hanteb al vokh mi ounenak, ayl hesdag patzadretzek irentz, te inch e mer "hartze" irentz hed. Portzaroutyamp ge khosim!
Ayskane ays nyutin masin.
Harkanok,
Hovhannes
Sireli Sanahin,
ReplyDeleteGartatzek im yev Armenag Yeghiayanin pokhanagadz kroutyounnere, vor kidnak te hon himnavoroum ga te chega? Anshoushd kidnale yedk "himnavoroum" parin imasde...
Hampig
"Kidem, tser dghamartou negh midkere chen emprner blog-in vra ikagan seri badganogh zeroutsagits m ounenalou havanaganoutyoune."
ReplyDeleteYete khelkes tser ounetsadzin chap ellar, ays mege "tsekhartsagoum" bidi gochei.
Portsetsek ays "tsekhartsagoum" pare chekordzadzel amen ankam vor neghi menak, amen ankam vor kich me sour kennatadoutyoun gartak, ayn gam ayn hastsein oughghvadz. Portsetsek kennatadoutyan me dramapanoutyoune empernel. Ayn aden gernak, ge housam, kich me darperoutyoun medtsenel tser medadzoghoutyan mech.
Raffi A.
Հիմնական ըսելիքիս անցնելէ առաջ, քանի մը նկատողութիւն ցարդ գրուածներուն մասին:
ReplyDeleteՅարգելի Հովհաննէս, Պլոկը կը գործէ արդէն նկատառելի ժամանակէ մը ի վէր: ԱԶԴԱԿ եթէ պիտի պատասխանէր իր հասցէին կատարուած նկատողութիւններուն, մինչեւ հիմա պատասխանած կ'ըլլար: Պայման ալ չէ պատասխանէ: ԱԶԴԱԿ, ըստ երերւոյթին այս բէմը պարզապէս տրամադրած է հանրութեան, եւ իր աշխոյժ մասնակցութիւնը այս հանգրուանին կամ ընդհանրապէս անհրաժեշտ չի տեսներ:
Ի դէպ, լաւ կ'ըլլայ, որ իբրեւ ԱԶԴԱԿի Պլոկի նախաձեռնութեան գնահատանքի փոքր քայլ, նաեւ մեկնելով մայրենիին գուրգուրալու մեր նախանձախնդրութենէն, բոլոր մասնակիցները, առաջնորդութեամբ լեզուական (եւ անշուշտ այլ) հարցերով մտահոգներուն, գրեն հայատառ:
Յարգելի Սանահին, ձեր առաջին գրութիւնը այն տպաւորութիւնը կը ձգէ թէ ԱԶԴԱԿի առաջնորդող յօդուածի նիւթին առանցքը Պլոկն է: Այդպէս չէ: Պլոկը հոն արծարծուած է քանի մը նախադասութեամբ միայն: ԱԶԴԱԿի դրած հարցը շատ աւելի լայն է ու կ'առնչուի համայն հայութիւնը յուզող հարցերուն նկատմամբ մեր հաւաքականութեան տեղեկացուածութեան, իրազեկուածութեան, բազմակարծիքութեան եւ առնչակցութեան, այս բոլորը՝ հանդուրժողականութեան մթնոլորտի մէջ: Յօդուածի միտք բանին այն է, որ ազգային հարցեր քննարկելու եւ հունաւորելու համար նախ պէտք է հետաքրքրուած ու իրազէկ ըլլայ հասարակութիւնը: Ասկէ պիտի ծաւալի հանդուրժողական մթնոլորտի մէջ քննարկումը, որպէսզի բազում կարծիքներէ բիւրեղանան լուծումներ, որոնց կիրարկումով գաղութը կրնայ նուաճել նոր մակարդակ:
Անցնիմ:
«Հրապարակային Քննարկում»ը կը խոսի հանդուրժողականութեան եւ ինքնաքննադատութեան, քննարկումի մթնոլորտ եւ եղանակ զարգացնելու մասին: Կ'առնեմ հետեւեալ օրինակը. հոս (չես գիտեր ինչու) «հայաստանցիի նիւթ» բացուեցաւ, բորբոքեցան կիրքերը, անտեղի: Երբ կը տեսնենք այս եւ այլ նիւթերու մէջ գործածուած բառամթերքը, յստակ է որ տակաւին շատ հեռու ենք հանդուրժողականութենէ: Եթէ իրոք պէտք է սրբագրել հայաստանցիի կամ սփիւռքահայու այս կամ այն թերութիւնը, եթէ իրոք այդ է տուեալ գրութեան նպատակը, ատիկա երբեք այս ոճով չ'ըլլար: Այո, խօսինք բարձրաձայն եւ հրապարակաւ, բայց առանց դիմացինին «մտաւոր ահաբեկչութեան» ենթարկելու ու վանելու: Երբ զրուցակիցդ անարդարօրէն ու անտեղի կը խորշեցնես ու ան կը ձգէ կ'երթայ, այլեւս ըրածդ մենախօսութիւն կ'ըլլայ, անապատի մէջ կ'ըլլաս ու ըսածդ միայն դուն կը լսես:
Յաճախ քննարկում ըսուածը հռետորութեան կը վերածուի: «Ծանր» բառեր գործածելը անպայման ծանրութիւն չտար ըսուած մտքին...ու մանաւանդ չի ծառայէր նպատակին, հակառակ արդիւնքը կու տայ: Պլոկի գրութիւններուն մէջ յաճախ կը հանդիպիմ շատ դիպուկ, լուրջ նկատողութիւններու, որոնց հետ սակայն կողմնակի կամ բացայայտ «խայթոց» մը յարմարեցուած կ'ըլլայ: Կ'օգնէ՞ արդեօք նիւթի զարգացման: Այո, եթէ ասիկա ճարտասանութեան մրցանք ըլլար. այլապէս՝ կը կասկածիմ:
Գալով քննարկուելիք նիւթերուն, ԱԶԴԱԿի յօդուածը լուսարձակի տակ կ'առնէ համայնքի ներուժի վերակազմակերպումը, վերամիաւորումը՝ համասփիւռքեան եւ համահայկական գործընթացներ հունաւորելու նպատակով: Այլ խոսքով՝ նախ բարձրանանք, որպէսզի կարողանանք բարձրացնել: Լիբանանահայութեան դիմագրաւած խնդիրները բազում են: Եթե տրամադիր զրուցակիցներ կան, կ'առաջարկեմ քննարկենք ինչպէս կարելի է վերականգնել լիբանանահայութեան ներուժը, որո՞նք են ամէնէն թէժ այն հարցերը զորս կը դիմագրաւենք այս ուղղութեամբ:
"...բորբոքեցան կիրքերը, անտեղի:"
ReplyDelete"...զրուցակիցդ անարդարօրէն ու անտեղի կը խորշեցնես...".
ays dogheroun yedev khoshor hartzaganner ounim.
Menatzyale hachortiv,
Hovhannes
Harkeli Levon,
ReplyDeletetoun al, Sanahinn al bardaganoutyoun esdantznadz ek AZTAGin ays khmpakraganin miag megnapane ellalou tere khaghal.
Hagarag kou ardahaydadz gardzikit, AZTAGi ays khmpakragane KELKHAVOR nebadag ouni Blog-e, yev, yete ezkoush entertzoghn ek blog-in mech kervadzneroun, vernakirn isg kordzadzvadz e arten zerouytznerou entatzkin. Paytz kani vor AZTAG voch meg hartzi masin getzvadzk gouze vortekrel, perane panal, ayn aden yes al i modo ge kashvim ays herabaragen, gardzem Hovagimn al kashvadz e, shadontz tzayne cheller, ayn aden Tzezi hamar gareli gella hankisd sharounagel "knnargoumnere".
Badahadz e vor or me poret gam agrat tzavi yev pejishgi yertas? Agrat poradz adene, sireli Levon, tzav ge zkas, poret jeghkadz aden, tartzyal tzav ge zkas. Artiagan temretzoutzich kordziknerou nergayoutyan yev okdakordzman isg barakayin, kordzoghoutenen yedk ter tzav ge zkas, kani vor pejishge kez TARMANELOU nebadagov "viravoradz" e.
Arantz ays viravoroumin tarmanoum gareli che.
Toun zayn goche khaytotz, yes gam ourishe gerna "kaytagghoutyan" masin khosil, gedzou kennatadoutyan, vor nayev shinich e, yete mart anor hamar/tem zinvadz e.
Veri hotvadze gagnarge, andjorni parer shinelov, "irazegvadzoutyan", "deghegatzvadzoutyan" (chem kider ourge gou kan ays parere? Gerevi Hayasdani aghpanotzneren ge neradzvin...).
Yete toun "irazegouadz" ellayir, bidi kidnayir, vor mer meshagouyte ardatradz e arten neman, toun ese "khaytogh" krichner. Garta Shahnour, amenen patzahaydneren mege. Paytz ov entertzoumi masin ge medadze?
Sanahinen khntretzi, kezme al ge khntrem, vor hayasdantzineroun masin aysdegh krelou hamar peranes panal mi dar...
Tzavali yerevouyt men al an e, vor ghegavar martig, spyurkahay, gellen-gesen, vor bedoutyoun yev spyurk havasare havasar chen gernar khosil irarou hed. Sagayn yerpor garke hredoroutyan ou manavant TRAMin gou ka, ayn aden mer "aghperoutyoune", havasaroutyoune ge sgsi. Yete "megoutyoun" me ga mer yev hayasdantzineroun michev, amen degh bidi ella an, yev voch te miayn ksaget panalou aden.
Kez chi hedakerkrer ays nyute, hamatzayn em, sagayn ays al spyurkahayoutyan ou kaghoutin gabvadz nyut men e. Asiga teroutyoun me che. Asor masin partzratzayn yev hesdag bedk e khosil. Yev, esd is, gedzou!
Inch ge veraperi aysdegh hayadar kreloun, aynkan aden vor POLOR masnagitznere hayadar chen krer, yes al voroshadz em hayadar chekrel!
Harkanok,
Hovhannes
Յարգելի Հովհաննէս,
ReplyDeleteհոս բոլորիս ըրածն ալ մեկնաբանութիւն է, ներառեալ քուկդ: Իւրաքանչիւր մասնակից կը մեկնաբանէ իր դիտանկիւնէն: Աւելի՛ն, իմ մասնակցութիւնս, «հանգիստ» թէ «անհանգիստ», պայմանաւորուած չէ քու կամ ուրիշի մը ներկայութեամբ: Բայցեւայնպէս, տարակարծիքներու միջեւ բանավէճը աւելի հաճելի է ու օգտակար. կ'առաջարկեմ մնաս, բացի եթէ ամէն գնով եւ որեւէ պատրուակով կ'ուզես քաշուիլ:
Համաձայն եմ հետդ, որ որեւէ լաւ գործ ճիգ, երբեմն ցաւ, երկունք կ'ենթադրէ, մանաւանդ երբ խնդիրը կը վերաբերի հանգուցալուծման մը, տագնապի մը: Բոլորս ալ ունինք ըսելիք Հայաստան-Սփիւռք յարաբերութիւններուն մասին, բայց ես հոս չեմ արծարծեր այդ հարցը, որովհետեւ յօդուածը կը վերաբերի լիբանանահայ գաղութին, անոր խնդիրներուն (ըստ երեւոյթին այս նիւթը հետաքրքրութեանդ ծիրէն դուրս է):
Տրուած ըլլալով որ զրուցակիցներուդ տուած ընթերցանութեան խորհուրդներէդ կ'երեւի, թէ բաւական կարդացած ես, հետեւեալ հարցումը կ'ուղղեմ քեզի: Կրնա՞ս քանի մը օրինակ տալ պատահարներու կամ դէպքերու, ուր «կծու» լեզուն կամ ոճը յաջողած է տագնապներ հարթել (միջազգային, միջպետական, միջկրօնական, միջդաւանանքային, այլ, տակաւին՝ հայկակա՜ն): Երբոր կարեւոր նպատակ մը կայ, թիրախ մը, օրինակ բաղձալի հանգուցալուծում մը, եւ անոր հասնելու ճամբաներէն մէկը կծու եւ միաժամանակ ոչ մէկ արդիւնք խոստացող է, այլեւ՝ հարցերը ալ աւելի բարդացնող, իսկ միւսը հանդարտ ու ողջամիտ երկխօսութիւնն է, ապա ինչո՞ւ յամառիլ առաջինին վրայ, պարզապէս կծու ըլլալու սիրոյն: Վերադառնալով բժիշկի եւ հիւանդի օրինակիդ, երբ նպատակը պալար մը վիրահատել է, բժիշկը ուշադիր պէտք է ըլլայ, որ պալարը պատրելով այլ գործարաններ չվարակէ, այլապէս հիւանդը գործողութեան սենեակէն ուղղակի գերեզմանոց կրնայ երթալ...
Լիցքաթափումն ալ իր տեղը, ժամանակը եւ ձեւը ունի յարգելի Հովհաննէս:
Իսկ վերջին նախադասութեանդ ըսելիք չունիմ:
Yerpor gedzoun kezi hamar miajamanag amoul e, ouremen arten aveli khoselou bedk chellar. Isg hartzoumn al yete hredoragan e, aysinken badaskhane yete kides, badaskhanelou bedk chounim. Miayn te mi mornar, vor kou ayt yergkhosoutyoun gochadzes yerpemen hartzere anlouydz bahelou method men e barzabes. Voch te yerpemen, ayl hajakh. Aysinken, gedzou gam meghm, kennatadoutyoun gam yergkhosoutyoun, garevore esvadzin nebadagn e. Yes portzetzi vere patzadrel, te nebadages inch e. Shahnourin orinage ar yev des te ir hed inch peradz e an mer kraganoutyan, mer meshagouytin. Isg yete masnakidoutyamp tevapanaked es gam pnaked, esgizpen ese, vor kidnam, sireli Levon.
ReplyDeleteHarkanok,
Hovhannes
Isg inch ge veraperi hivantanotzen kerezmanadoun pokhtrevelou hartzin, hishetzenem barzabes khosk me: "Merelner gan vor bedk e noren esbannel!"
ReplyDeleteHovhannes
Kashvelous badjare AZTAGin lroutyounn e, inchbes kradz em!
ReplyDeleteHovhannes
ge gardsem vor Aztage yete bidi badaskhane bedk e kidna vor vorou?e badaskhane gor.shad djisht er Sanahine yerp gesser vor inknoutyune bahelou bedk tchega.blog-in masnagtselou hamar inknoutyun haydnelou tsev yev system ga.
ReplyDeleteyes al tchem artsanakrads devialneres,payts hasgenali e vor Aztage bedk e kidna te vorou? ge badaskhane.
Nigol
AZTAG yete "lezou" ouni, gerna patzadrel bedk yeghadze. Pasdapannerou bedk chounim yes.
ReplyDeleteShnorhagaloutyoun!
Hovhannes
Hovhannes nakh inkzinket haydne yev hedo Aztagen hashiv bahantche.herabaragaynatsoume nakh inknoutian herabaragaynoutiamp gella.Dsadsganounnerov herabaragaynatsoum tchen bahantcher
ReplyDelete1. Ov e ays dogheroun heghinage?
ReplyDelete2. Yes hashiv chem bahancher. Yes hartzoumi badaskhan gam hagaztetzoutyoun ge sbasem yev hartzoumes inknoutyanes yev anor patzahaydman hed gab chouni.
3. Hachoghoutyoun!
Hovhannes
Hartzoumneres megn er, orinag, te inch ge neshanage "verloudzoghagan kroutyounner"? Ays hartzoumin badaskhanelou hamar voch inknoutyanes patzahaydoume, voch al hrabaragaynoutyan veraperogh methodapanoutyan me okdakordzoume anhrajeshdoutyoun ge gazmen.
ReplyDeleteIsg yete esgizpen gouzek tzer anskhalaganoutyoune haydararel, tartzyal hachoghoutyoun!
Hovhannes
Յարգելի՛ զրուցակիցներ
ReplyDelete«Պլոկ»ի վրայ երեւցած կարգ մը մտածումներու եւ հարցադրումներու արձագանգելով կամ պատասխանելով, հարկ կը զգանք փոխանցել՝
ա.-«Պլոկ»ի տարածքին վրայ «Ազդակ» պիտի փորձէ նուազագոյն ձեւով միջամտութիւններ կատարել։ Այն ինչ որ պէտք է իբրեւ օրինաչափութիւն յարգել բանավէճերուն ընթացքին՝ արդէն յայտարարուած է քանի մը առիթներով։
բ.-Մեր ջերմ փափաքն է, որ բանավէճերը մնան առաջադրուած նիւթի ընդհանուր պարունակին մէջ։ Կը գիտակցինք անշուշտ, որ պարագայական շեղումներ արձանագրուին արծարծուած հիմնական նիւթէն, այսուհանդերձ փափաքելի է, որ արագ անցում կատարուի բուն նիւթին։Եթէ օրինակ, լեզուաբանական է յօդուածը, արծարծուած տեսակէտները մնան այդ ոլորտի սահմաններուն մէջ։
գ.-Մասնակի հարցումին վերաբերեալ յայտնենք, որ «վերլուծողական» բառի օգտագործումը մենք լեզուական գայթակղութիւն մը չենք համարեր։ Այս բառին յաճախակի օգտագործումը մեր խմբագիրներուն կողմէ,կ՛ընդունինք, որ կը կրէ ազդեցութիւնը հայաստանեան բառապաշարին։ Այսօր հայկական լրատուադաշտի (ներառեալ ելեկտրոնային) նկատառելի հատուածը հայաստանեան է եւ պարզ է, որ նման նիւթերու արծարծման պարագային ընդհանրացած ձեւով կ՛օգտագործուին նման բառակապակցութիւններ։«Վերլուծական»ը կրնար շատ հանգիստ փոխարինած ըլլալ «վերլուծողական»ը.այսուհանդերձ, կը կրկնենք լեզուական գայթակղութեան տեղի տուող պատճառ չենք տեսներ այստեղ։
դ.-Ճիշդ է, որ ելեկտրոնային հրատարակութիւններու ընդունուած կանոնները կը տարբերին տպագիր մամուլի անգիր օրէնքներէն։ Այլապէս, խմբագրութիւնը իրե՛ն վերապահած կ՛ըլլար այս կամ այն տեսակէտին տեղ տալու իրաւունքը, մանաւանդ երբ բացայայտ չէ տուեալ տեսակէտ յայտնողին ինքնութիւնը։ «Նամականի»ն կամ «տեսակէտ»ը ստորագրողը կրնայ ծածկանունուվ ներկայանալ հանրութեան, բայց չի կրնար իր ինքնութիւնը պահել խմբագրութենէն։ Այս պարագային, տարբեր են կանոնները հասկնալիօրէն։ Թէեւ՝ փափաքելի, որ ինքնութիւնները արձանագրուին իրենց ելեկտրոնային հասցէներով։
ե.-Հրապարակային քննարկումի մինչ այժմ կատարուած փորձին ընդհանուր գնահատականը կը վերապահենք այլ առիթի։Մինչ այդ, կը մաղթենք առողջ եւ կառուցողական բանավէճ։
«Ա.»
Shnorhagaloutyoun patzadroutyounneroun hamar.
ReplyDelete1. AZTAGin michamedoutyan masin voreve khosk chega aysdegh. Yerp sagayn devyal hotvadze gam desagede AZTAGi khmpakroutyan antamneren megoun goghme esdorakrevadz e yev hotvadzakirin oughghvadz hartzoum men e khntro arargan, lezvagan gam povantagayin, khmpakroutyan goghme voreve mege bedk e badaskhan me kre. Asiga paroyaganoutyan hed arenchevadz hartz men e. Yete AZTAG ir entertzoghnere lourchi garne, bedk e nayev anontz hed zerouytzi nesdi, YETE iren, aysinken khmpakroutyan oughghvadz e hartzoume (inchbes vor hos vere gene).
Hagarag barakayin achen-tzakhen pasdapanner mechdegh gellen. Ourakh em vor AZTAG badaskhanetz.
2. Yete yes kich me khisd vojov ge kennatadem hayasdanyan inch-inch paragabagtzoutyantz kordzadzoutyoune, nebadages voch tzaghgoum e, voch al vodnagokhoum. Gouzem hishetzenel, vor mamoule nayev arevmedahayereni tebrotz tarnalou ir gotchoume bedk che morna. Voch te arakoren entorinagvin arevelahayeren asatzvadzkner, ayl hasgetzogh martotz, orinag Armenag Yeghiayanin, gardzike arnevi, havakner, hantiboumner deghi ounenan yev lezoun lourchi arnevi. Chem eser chek ener, eradzes aravel pedzakhntroutyan me papaken aveli bahanchkn e. Asiga ge krem ENTERTZOGHI hankamankov, yete hankamankov hedakerkrvogh ga.
3. Hachoghoutyoun yev haradevoutyoun ge maghtem. Kennatadoutyan tem dogalov gernak miayn tzer jampan sharounagel.
Hovhannes
Hovagim our? es.Hovhannesin medig ere."Kennatadoutyan tem dogalov gernak miayn tzer jampan sharounagel."veratartsir Blog yev masnagtsir
ReplyDeleteNigol