ԽՄԲԱԳՐԱԿԱՆ
Սեւրի իրաւարար պայմանագիրի ստորագրութիւնը նշող կլոր տարեթիւը առիթ է լոյսին բերելու մեր հողային պահանջատիրութեան իրաւական երաշխիքը: Ցեղասպանութեան ճանաչումին առընթեր այսօր արդէն հայկական աշխարհի տարբեր միջավայրերէ կը հնչեն հայոց պահանջատիրութիւնը իրաւական հարթութեան վրայ նախապատրաստելու անհրաժեշտութիւնը: Բոլոր ճիգերը անպայման մասնագիտական պատրաստուածութեան մակարդակը չեն յուշեր: Այսուհանդերձ, կայ նկատառելի շարժում ճանաչումէն հատուցման պահանջի անցում կատարելու եւ ճանաչումը արդէն անցած փուլ համարելու:
Ի վերջոյ ճանաչումը ինքնանպատակ չէ: Անիկա միջազգային իրաւունքի նորմերու լիակատար յարգումով ուղի կը հարթէ հատուցումի օրինականացումին: Իսկ այս առումով Սեւրի մեկնակէտը իրաւական այն ելակէտն է, որուն վրայ յենուած պէտք է մեկնի հայոց պահանջատիրական երթը: Մնացեալ ենթապահանջատիրութիւնները` եկեղեցիներ, ազգապատկան կալուածներ, սեփական հողեր, նիւթական պահանջներ, ունեցուածքներ կամ ապահովագրութիւններու յետադարձ գանձումներ ի վերջոյ պէտք է ներառուին պահանջատիրութեան առաջին խնդիրին` հողային հարցին ընդհանուր հովանոցին ներքեւ:
Այլապէս, եթէ իրաւական որեւէ մեկնաբանութեամբ անոնք կրնան հատուցումի էջը փակելու թրքական ժխտողականութեան կամ միջազգային քաղաքականութեան անուղղակիօրէն նպաստել, պէտք է շրջանցուին եւ դատի հետապնդումին համար առաջնային տեղը զիջին հողային հարցին:
Սեւրի իրաւարար վճիռի անժամանցելիութիւնը ընդգծող փորձագիտական հրապարակումներ հայ թէ օտար մամուլի սիւնակներուն վրայ բաւական տեղ գրաւած են: Խնդիրը հասարակական ալիքի բարձրացումէն անդին հարցի պետականացումն է եւ պետական մակարդակի վրայ հարցի որդեգրումը: Այս մէկը չի նշանակեր ուղղակի պահանջ հայոց պետութենէն հողային հարցը բարձրաձայնելու: Քաղաքական ներկայ իրադրութիւններու լոյսին տակ եթէ նման բարձրաձայնում չ՛ակնկալուիր, ապա նաեւ ընդունելի չի կրնար համարուիլ Սեւրով երաշխաւորուած պատմական իրաւունքներու վերատիրացման համազգային նպատակի փրոթոգոլային չէզոքացում: Խօսքը Հայաստան-Թուրքիա արձանագրութիւններուն մէջ ծուարած երկկողմ պայմանագրերով տարածքային ամբողջականութիւններու ճանաչումի աքթին առաջնորդող նախադրեալն է:
Ճիշդ է, որ այժմ նախագահական մակարդակով առկախուած է ընթացակարգը: Աւելի ճիշդը, ընթացակարգի վերջին հանգրուանը: Միաժամանակ ճիշդ է նաեւ, որ մեր երկրի արտաքին գործոց նախարարը երկու անգամ ստորագրած է Սեւրը չէզոքացնելու կոչուած Հայաստան-Թուրքիա արձանագրութիւնները եւ անկէ առաջ անոնց նախագծային տարբերակը:
Սեւրի վերականգնումը, ինչպէս Ցեղասպանութեան ճանաչումի եւ հայոց պետականութեան հզօրացման հրամայականներուն առընթեր մեր համահայկական համախմբուածութիւնը ապահովող թեման կրնայ ըլլալ: Հայ պետականութեան ղեկավարին կողմէ տրուած այցելութիւնը Սեւրով նոյնացուող Միացեալ Նահանգներու օրուան նախագահ իրաւարար Ուիլսընի շիրիմին այդ անհրաժեշտութիւնը կը յուշէ: Այդ այցելութիւնը ներազգային պատգամներուն կողքին Թուրքիոյ եւ միջազգային ընտանիքին ուղղուած պատգամ է, թէ` Սեւրը իրաւաքաղաքական ժամանակակից յղացք է հայոց պետութեան համար: Իսկ այդ մէկը ուղենիշ է արդէն Սեւրի վերականգնման նպատակին շուրջ համահայկական համախմբուածութիւն ձեւաւորելու:
Սեւրի իրաւարար պայմանագիրի ստորագրութիւնը նշող կլոր տարեթիւը առիթ է լոյսին բերելու մեր հողային պահանջատիրութեան իրաւական երաշխիքը: Ցեղասպանութեան ճանաչումին առընթեր այսօր արդէն հայկական աշխարհի տարբեր միջավայրերէ կը հնչեն հայոց պահանջատիրութիւնը իրաւական հարթութեան վրայ նախապատրաստելու անհրաժեշտութիւնը: Բոլոր ճիգերը անպայման մասնագիտական պատրաստուածութեան մակարդակը չեն յուշեր: Այսուհանդերձ, կայ նկատառելի շարժում ճանաչումէն հատուցման պահանջի անցում կատարելու եւ ճանաչումը արդէն անցած փուլ համարելու:
Ի վերջոյ ճանաչումը ինքնանպատակ չէ: Անիկա միջազգային իրաւունքի նորմերու լիակատար յարգումով ուղի կը հարթէ հատուցումի օրինականացումին: Իսկ այս առումով Սեւրի մեկնակէտը իրաւական այն ելակէտն է, որուն վրայ յենուած պէտք է մեկնի հայոց պահանջատիրական երթը: Մնացեալ ենթապահանջատիրութիւնները` եկեղեցիներ, ազգապատկան կալուածներ, սեփական հողեր, նիւթական պահանջներ, ունեցուածքներ կամ ապահովագրութիւններու յետադարձ գանձումներ ի վերջոյ պէտք է ներառուին պահանջատիրութեան առաջին խնդիրին` հողային հարցին ընդհանուր հովանոցին ներքեւ:
Այլապէս, եթէ իրաւական որեւէ մեկնաբանութեամբ անոնք կրնան հատուցումի էջը փակելու թրքական ժխտողականութեան կամ միջազգային քաղաքականութեան անուղղակիօրէն նպաստել, պէտք է շրջանցուին եւ դատի հետապնդումին համար առաջնային տեղը զիջին հողային հարցին:
Սեւրի իրաւարար վճիռի անժամանցելիութիւնը ընդգծող փորձագիտական հրապարակումներ հայ թէ օտար մամուլի սիւնակներուն վրայ բաւական տեղ գրաւած են: Խնդիրը հասարակական ալիքի բարձրացումէն անդին հարցի պետականացումն է եւ պետական մակարդակի վրայ հարցի որդեգրումը: Այս մէկը չի նշանակեր ուղղակի պահանջ հայոց պետութենէն հողային հարցը բարձրաձայնելու: Քաղաքական ներկայ իրադրութիւններու լոյսին տակ եթէ նման բարձրաձայնում չ՛ակնկալուիր, ապա նաեւ ընդունելի չի կրնար համարուիլ Սեւրով երաշխաւորուած պատմական իրաւունքներու վերատիրացման համազգային նպատակի փրոթոգոլային չէզոքացում: Խօսքը Հայաստան-Թուրքիա արձանագրութիւններուն մէջ ծուարած երկկողմ պայմանագրերով տարածքային ամբողջականութիւններու ճանաչումի աքթին առաջնորդող նախադրեալն է:
Ճիշդ է, որ այժմ նախագահական մակարդակով առկախուած է ընթացակարգը: Աւելի ճիշդը, ընթացակարգի վերջին հանգրուանը: Միաժամանակ ճիշդ է նաեւ, որ մեր երկրի արտաքին գործոց նախարարը երկու անգամ ստորագրած է Սեւրը չէզոքացնելու կոչուած Հայաստան-Թուրքիա արձանագրութիւնները եւ անկէ առաջ անոնց նախագծային տարբերակը:
Սեւրի վերականգնումը, ինչպէս Ցեղասպանութեան ճանաչումի եւ հայոց պետականութեան հզօրացման հրամայականներուն առընթեր մեր համահայկական համախմբուածութիւնը ապահովող թեման կրնայ ըլլալ: Հայ պետականութեան ղեկավարին կողմէ տրուած այցելութիւնը Սեւրով նոյնացուող Միացեալ Նահանգներու օրուան նախագահ իրաւարար Ուիլսընի շիրիմին այդ անհրաժեշտութիւնը կը յուշէ: Այդ այցելութիւնը ներազգային պատգամներուն կողքին Թուրքիոյ եւ միջազգային ընտանիքին ուղղուած պատգամ է, թէ` Սեւրը իրաւաքաղաքական ժամանակակից յղացք է հայոց պետութեան համար: Իսկ այդ մէկը ուղենիշ է արդէն Սեւրի վերականգնման նպատակին շուրջ համահայկական համախմբուածութիւն ձեւաւորելու:
jamnagagits gella yete gousagtsoutyunnere ayt oughoutiamp ashkhadin yev harts partsratsenen
ReplyDeletePaylag
Menq petq e patrast linenq cankacac jamanak Sevry kyanqi gochelu hamar
ReplyDeletemer badrasd ellaloen gakhian che meds bedoutyunnere yet irents shaeren megnelov ouzen gianki gotchel sevre ge gotchen.teyev mer badrasdevile tchi khankarer
ReplyDeleteVosgan
Ինչպէս որ Պետիկ Հերկելեանը դեռ մեր մէջ է, ճիշդ այնպէս ալ Սեւրը ի զօրու է, ներկայ է, այո, մեր մէջն է, մեզմէ է։
ReplyDeleteՅովակիմ
Հարգելի "Ազդակ"բլոգի ադմին, կը խնդրեմ բացեք Wikipedia-ն եւ կարդաք թէ ինչ ասել է ԲԼՈԳ: ձեր բլոգը հիշեցնում է Սովետների ժամանակների գյուղական մշակութային ակումբները, ուր միջոցառումներ արվում էիր արվելու համար, որակը երրորդ պլանի վրա էր: Հիմա ձեր բլոգ-ի ադմինն ով է? ոչ մի կոմենտի չի արձագանքում, յանի էս բլոգի իմաստը որն է? էնքան որ ասեք բլոգ ունեք? դրա համար էլ Հովակիմ, Նիկոլ Տիրան անուններէն զատ ուրիշ անուն գրեթէ չենք տեսնում, վստահ եմ , որ իրենք էլ շուտով կզանձրանան:) Փառանձեմ
ReplyDeleteՅարգելի Ազդակի այս խմբագրականը պիտի օգտագորրծեմ այսօր լոյս տեսած լուրի մը անդրադառնալու համար...
ReplyDelete«Լուրը» կ՛ըսէ` 108 հազար ԱՄՆ Տոլար՝ Մուսա Լերան Թանգարանին համար: Ասիկա ինծի համար առաջին էջ դրուելիք լուր չէ (ատոր համար «»-ու մէջ ուզեցի դնել), այլ գոյժ մըն է որ պէտք էր տեղադրուէր ՄԱՀԱԶԴ-ներուն հետ:
Կրկին անգամ մեր ազգի ղեկը ձեռք առնել հաւակնողները կը սխալին իրենց առաջնահերթութիւններուն մէջ, և կրկին անգամ մեր ազգի «սիրելի» բարերարները կ՛ընեն իրենց ընելիքը (չես գիտեր ուրտեղէ՞ն կը բուսնին անոնք յանկարծ):
Փոխանակ 108 հազար տոլար հաւաքելու Թանգարան մը հիմնելու համար, ուր «անշարժ», չըսելու համար «մեռած» արժէքներ կը ցուցադրուին (կան չէ՞ Ուրարտական, Փառաւոնական, Փիւնիկեան քաղաքակրթութիւններու նուիրուած թանգարաններ...) տողանցող հանդիսատէսներու պաղ աչքերուն առջև, ես (ի դէպ Մուսա Լեռցի/Անճարցի եմ) աւելի նպատակայարմար պիտի համարէի և պիտի ցանկայի այդ գումարին կէսը (հաւանաբար) տրամադրելի տեսնել՝ մեր սիրելի Մուսա Լերան մէջ ծուարած հայերէն լեզուին անծանօթ մանուկներուն և երիտասարդներուն մշակութային – ազգային ինչ ինչ ծրագիրներու իրականացման ի խնդիր (մի փորձէք ըսել քաղաքական-ապահովական արգելք/դժուարութիւններ կան): Մուսա Լեռը ապրող արժէք է:
Սեգրի Դաշնագրի այժմէականութիւնը ասոր մէջ կը կայանայ: Այս և ասոր նման ծրագիրներու փորձը կատարելէ և ձախողելէ ետք, կարելի է մտածել Թանգարան մը հիմնելու մասին, ուր մեր զաւակները օր մը կ՛այցելեն և մենք իրենց կը պատմենք թէ Մուսա Լեռ մը կար.............
Շնորհակալութիւն՝
Խաժակ