May 24, 2010

ԱՐՈՒԵ՞ՍՏ, ԹԷ՞ ԱՐՀԵՍՏ... ՄԵՐ ԸՆԹԵՐՑՈՂՆԵՐԸ ԿԸ ԳՐԵՆ

Բեմադրիչներ մեզմէ կը խնդրեն գնահատել իրենց աշխատանքը` փոխանակ քննադատելու...
Ընդհանրապէս կը սիրեմ լրջօրէն կշիռքի վրայ դնել որեւէ արուեստի գործի մը դրական եւ ժխտական կողմերը եւ արդարօրէն գնահատել այն, ինչ որ իրապէս գնահատելի է այս աշխատանքներուն մէջ, եւ` ներողամտօրէն յիշել թերութիւններն ու անդրադառնալ անոնց: Սակայն, երբ արուեստը կը դադրի արուեստ ըլլալէ եւ կը դառնայ պարզապէս ընթացիկ եւ հասարակ խօսակցութիւն մը, ուր կը կորսուին նոյնիսկ քանի մը դերասաններու իրապէս գնահատելի ձիրքերը, չեմ կրնար խուսափիլ քննադատելէ: Այս օրերուն, ընդհանրապէս, քիչեր ճիշդ ձեւով կ՛արժեւորեն արուեստի գործը եւ, դժբախտաբար, տարուէ տարի կը պակսին արուեստը գնահատողները: Հետեւաբար, յաճախ արուեստագէտները չեն յաջողիր սիրաշահիլ հանդիսատեսը եւ յատկապէս` երիտասարդութեան սիրտն ու հոգին:
Այս հարցը շրջանցելու համար արուեստագէտները ստիպուած չեն իրենց գործերը յարմարեցնելու հանդիսատեսին. անգամ մը որ ան սկսի իր գործին մէջ աւելցնել կարգ մը երեւոյթներ, որոնք պիտի մղեն ժողովուրդը գոնէ դիտելու այդ գործը, հո՛ս այլեւս արուեստը կը դադրի իր բնոյթէն, որովհետեւ այլեւս չի ցուցաբերեր արուեստագէտին ինքնուրոյն կամ ինքնատիպ աշխատանքը, ո՛չ ալ` անոր թաքուն ձիրքերը: Այլ կը դառնայ 21-րդ դարու այսօրուան նիւթապաշտ աշխարհին որեւէ մէկ աննշան իրին նման, որ ստեղծուած է միայն ժողովուրդը հրապուրելու նպատակով, սակայն չի ներկայացներ որեւէ խորք կամ օգտակարութիւն: Ոմանք կը կարծեն, որ 21-րդ դարու արուեստը, նորարարութեան անունով, իրաւունք ունի շեղելու դասական ժամանակի` 1700-ական թուականներու խիստ կանոններէն` ըլլա՛յ թատրոնի, թէ արուեստի այլ բնագաւառներու մէջ: Հետեւաբար, ներկայ արուեստագէտներէն շատեր որեւէ մէկ գործ (նոյնիսկ երբեմն գործեր, որոնք շատ հեռու են արուեստի ծիրէն եւ ոչինչ կը ներկայացնեն) կ՛անուանեն իբրեւ ,արթ մոտերնե: Այլ խօսքով, նորարարութեան պիտակին տակ կարծէք ամէն բան արտօնուած է...
Մեր բեմերուն վրայ նորութիւն բերելը շատ գնահատելի աշխատանք է, սակայն կախում ունի անոր բնոյթէն: Հետաքրքրական եւ ինքնատիպ աշխատանք է նաեւ ողբերգութիւն մը վերածել տրամի` ողբերգա-կատակերգութեան, ուր ծիծաղն ու յուզմունքը զիրար խառնուելով` կը ցնցեն հանդիսատեսը: Սակայն այս մէկը յաջող կրնանք համարել միայն այն պարագային, երբ ծիծաղը կը գոյանայ իրապէս սրամիտ կատակներէ եւ յուզմունքը` դիպուկ պատկերներէ: Իսկ երբ ծիծաղի առարկան կը մարմնաւորուի հասարակ լեզուի մը ու թեթեւսոլիկ շարժուձեւերու ընդմէջէն, ան այլեւս կը դադրի իմաստ ունենալէ եւ անոր հետ փուլ կու գան նաեւ թատերական լուրջ պատկերները եւ հոգեկան նուրբ վիճակները, եւ ընդհանուրը անկում կ՛արձանագրէ: Հպարտանալով` մեր բեմադրիչներն ու դերասանները կը պնդեն, թէ թատրոնը մեր առօրեայ կեանքի ներկայացումն է, հարազատ պատկերը: Եթէ այս սխալներն ու շեղումները մաս կը կազմեն ոմանց առօրեային, եւ բեմադրիչները, կը փորձեն ուղղելե այս յոռի երեւոյթները, ապա անոնք թող դիմեն սրամիտ քննադատութիւններու, ինչպէս օրին կատարած են մեր նշանաւոր երգիծաբանները` Յ. Պարոնեան, Ե. Օտեան, եւ կամ` ուրիշ այլ հետաքրքրական միջոցներու...
ԲԱԼԻԿ ԼԱՏՈՅԵԱՆ

6 comments:

  1. AnonymousMay 24, 2010

    parev sireli hairenagitsner,mer hayoutian rahvirane.yes sako ohanian,antsamp yegadzem badaskhanelou ait keghetsig hotvadzin,vor oughagi oughvadzer mezi.nakh shad shenorhagalenk,vor mezi aschap arjek yev garevoroutiun devadzek,vor mas gazmadzenk,tser echeren ners......
    shad tadronner yeghan ais dari,voronts mech gayin hechogh tadronner,classic yev ail desagi tadronner.ge nerek eselou hamar,vor meshaguite hasgetsogh gam chi hasgetsogh,manavant tadronne chi hasgetsogh,knnatadner yegadzen,irents abush tseverov aveli shidage krelou sirouin krelou hamar mi kani khosker khosin barzabes irenk irents pasdelou hamar vor menk kidenk krel.sireli hayeres MART BIDI CHELLANK MENK,irar harvadzelle zad ourish pan me chunik,chek kider hartsere makour tsevov loudzel barzabes ge sirek abush tseverov knnatadel,inch ge portsek gor pasdel?????abushutiun????voch te dekidoutiun?????
    yes hayem,yev poloresal hayenk,inchou chek grnar tserk tserki tnel yev shdgel shkhalnere yete gan,paits che chek grnar anang enel,vorovhedev ator chen dar tsezi abakayin,nayetsek poloret,poloresal heratsainer ounink yete eselik ounik yerani heratsain me zarnek mezi yev mer yeresin esek tser KEGHETSIG eseliknere,yete kachutiune ounik,paits chem gardzer vor ounik.....
    ais dari 3 had darper desagi tadronerou mech eyi,AMEN INCH HAGOP BARONIANOV GAM YERVANT ODIANOV CHE VOR GE VERCHANA,tser kov amen inch sev jermage,kounavor ngar chunik tser timats anor hamaral ore bidi ka vor haynal sev jermag bid ella,ase mer verche HAVNIK GAM CHI HAVNIK.....
    KALOV MER TADRONIN:tsezme mege artiok gartatsadze vebe??????gam lsadze asor filmin masin???????gam yerpek portsadzek verloudzel vebe??????vsdah voch vorovhedev baronian che,classic haigagan che,ail odar meshaguite yegadz vebmene,ouremen hajik sireli hamahavasar mdavoraganner,menk nergayatsutsink vebe,voch te avelin,ouremen artentsek,yes antsamp bedk chunim tser ait abush pareroun vor kervadze manouge me togh yerta ir dariki kordzerov spaghi vochte irme medz......
    kalov oriort shahantoukhtin,ge harkem iren antsnabes,yev hbardem vor iren nman oriortner ounink,paits yete shad lav baronian gartatsadz elar,tadronen 5 vargian antsadz ait tsevov bidi chi varver,kaghakav aroutiune ait ge bahanche.....
    tidetsek jampanere incher gan BIDI SHDGEK??????YES ANTSAMP BADRASDEM OKNELOU TSEZI,PAITS MEGE CHE DZENADZ MANAVANT MANOUG ME ANHARKELOU YEV ANARJEVORELOU MER KORDZE,HARTSER OUNIK MENK HOSENK.......GLOR SEGHANNER......
    ANTSAMP YES HAMAZKAINAGAN MEDSADZEM,ASER TSER VARTSADROUTIUNE??????SHAD SHENORHAGELLEM.....SHAD LAVAL KIDEK VOR HAMAGIREM MER GUSAGTSUTIAN,KICH ESEM SHAD HASGETSEK.....AS TSEVOV PAN ME CHI SHDGEVIR.....SHENORHAGALEM....

    ReplyDelete
  2. AnonymousMay 24, 2010

    հարգելի Ս. Օհանեան,հոդուածում ճիշտ բաներ գրուած են, ու կարծես ընդհանուր, բայց ես չէի գիտեր, որ սա կոնկրետ ինչ որ մէկի դէմ գրուած է: Ցաւոք սրտի չգիտեմ, որ ներկայացման դէմ է գրուած,ուստի չեմ կարող ոչինչ ասել:
    Իսկ եթէ ներկայացման ժամանակ ինչ որ մէկը դուրս է եկել, դա ձեզ բնաւ չպէտք է հուզի, ազատ է:պայման չէ, եթէ ինքը դուրս է եկել ,ուրեմն ներկայացումը տապալուած է:մէկի կարծիքը ոչինչ է: հետո միշտ նորը մենք հայերս մի քիչ դժվար ենք ընկալում:մի հուսահատուիր, երբէք: Համազգայինը էնքաաաաաան անորակ միջոցառումներ է կազմակերպում, թող մէկն էլ ձեր ներկայացումը լինի, չնայած կարող է եւ շաաաատ լավն է:ու մի բան էլ,լավ է որ քննադատութիւն կա, թէ չէ "ազդակ" բացում ես միայն գովք է, նորմալ չէ: քննադատութիւնը քեզ ավելի ուժ պէտք է տա:քեզ հաջողութիւն: Ու այդքան մի վրդովվիր,աստված մեծ է:հավատա ինձ: Մ.Ն.

    ReplyDelete
  3. AnonymousMay 25, 2010

    harkeli M.N
    yes aztag-blogn em patsoum yev miyayn kennatadoutyun em desnoum.sa el desagedneri myus pajinn e che?
    Arshag

    ReplyDelete
  4. AnonymousMay 25, 2010

    ayo gardziqnere bedq e darper ellan, mardn inqe bedq e entri vorn e iren hamar endunelin, vore voch.
    qo dramapanutyamb yes yete orinag fransiatsi men em, u gartam miayn turqeri desagetnere tseghaspanutyam masin, gella?
    qez bes mdadzokihnerun aysbes gsen"Gaghapard kaghabarin medj e"

    ReplyDelete
  5. AnonymousMay 25, 2010

    im asadse ena vor aztagoum kovapanoutyun ga blog-oum kennatadoutyun.2 desagednern el gan
    A.

    ReplyDelete
  6. Ա-ին

    Կիրթ բանաւեճը երկու կողմերին էլ օգտակար է:
    Երբ իմ նկարածին,բեմադրածին կամ գրածին մի տհաճ պիտակ կպցնեն ես անկասկած կվշտանամ, բոլորի էգոիզմն էլ խոցելի է, բայց նաև կմտածեմ, կփնտրեմ պատճառը: Շնորհակալ կլինեմ(անգամ եթե չխոստովանեմ): Դա է ինձ առաջ մղում: Երբ դադարեմ փնտրել, կդադարեմ ստեղծագործել: Բոլորս էլ գիտենք ստեղծագործողների, որոնք հասնելով որոշակի բարձունքի, սկսում են կրկնվել ու ձանձրացնել:

    Ստեղծագործողներին.
    Թևաթափ չլինել, երբ վատ արձագանքի են արժանանում:
    Չվախենան երկրորդ, երրորդ անգամ նույն կրակի միջով անցնելուց:
    Կրթվեն:

    Գնահատողներիս.
    Սովորենք նյութի, գաղափարի մասին բանավիճել, այլ ոչ թե անձանց:
    Սովորենք հասկանալ դիմացինին:
    Կրթվենք:

    ReplyDelete